Inspirerende boeken
Overdenkertjes
Vita Contemplativa
door Byung-Chul Han
1 OVERDENKERTJES: INACTIVITEIT
Hoewel Hannah Arendt het niet eens is met de hogere waardering van de VITA CONTEMPLATIVA, in tegenstelling tot de VITA ACTIVA , biedt het boekje toch interessante onderzoeksvragen, vooral als je in een vakantiemodus vertoeft.
"Aangezien we het leven alleen nog waarnemen met het oog op arbeid en prestatievermogen, begrijpen we INACTIVITEIT als en DEFICIT, dat zo snel mogelijk moet worden verholpen. Het menselijke bestaan wordt volledig door activiteit in beslag genomen. Daardoor is het exploiteerbaar. We verliezen het gevoel voor inactiviteit, dat geen onvermogen, geen weigering, geen pure afwezigheid van activiteit is, maar een ZELFSTANDIG VERMOGEN.
Zij is geen zwakte, geen gebrek, maar een INTENSITEIT, die in onze op activiteit en prestaties gerichte maatschappij echt niet wordt waargenomen en geen erkenning vindt. We hebben geen toegang tot de RIJKDOM van de INACTIVITEIT.
Inactiviteit is een GLANSVORM van het menselijk bestaan, die vandaag de dag is verbleekt tot lege vorm van activiteit."
​
Uit: Vita Contemplativa; Byung-Chul Han; p. 9 – 10
​
​
2 OVERDENKERTJES: "WARE VRIJE TIJD krijgt zijn glans door INACTIVITEIT"
*Als deze dient om bij te komen van het werk, blijft het aan de logica van arbeid verbonden.
* Echte vrije tijd behoort niet tot de orde van arbeid en productie. Ze bevat een heilige, feestelijke rust die 'levensintensiteit' en 'contemplatie' verenigt.
* Vrije tijd vandaag lijkt meer op tijd om de verveling buiten te houden. Intensief leven betekent vandaag vooral meer presteren of meer consumeren.
We zijn vergeten dat juist de INACTIVITEIT, waarin niets wordt geproduceerd, een intensieve en GLANSRIJKE VORM van leven uitmaakt. Tegen de dwang om te werken en te presteren moet een politiek van inactiviteit worden ingebracht, die een echt 'vrije tijd' kan genereren.
!! Zonder moment van aarzeling of terughoudendheid glijdt het handelen af tot blinde actie en reactie.
!! Zonder rust ontstaat een nieuwe barbarij.
!! Zwijgen verdiept het spreken. Zonder stilte bestaat er geen muziek, maar alleen lawaai en rumoer.
!! Spel is de essentie van schoonheid. Waar alleen het schema van STIMULUS en RESPONS, van behoefte en bevrediging, van probleem en oplossing, van vooropgezet doel en handeling heerst, verkommert het leven tot overleven, tot naakt DIERLIJK LEVEN. Het leven krijgt zijn glans pas door de inactiviteit.
Raken we de inactiviteit als vermogen kwijt, dan lijken we op een machine die alleen hoeft te functioneren."
'VITA CONTEMPLATIVA' Koreaans-Duitse filosoof Byung-Chul Han
Vragen onder vrienden:
* Is jouw vrije tijd ook zo gevuld? Waarom is dat nodig?
* Hoe voel je je als je eens bewust niets doet?
* Is verveling vervelend of geniet je ervan?
* Moet je ook afkicken van je werk bij het begin van de vakantie?
* Moet je vrije tijd zelfs productief zijn om je goed te voelen?
​
​
​​​
3 OVERDENKERTJES: VAKANTIE en de FLANERENDE MENS
​
"In een elegie van Schiller luidt het: "De twijfelende vleugels van de vlinder."
Zowel wachten als twijfelen zijn vormen van inactiviteit. Zonder moment van twijfel lijkt het menselijk lopen op een mars. Net als de vleugels van de vlinder ontleent het zijn BEKOORLIJKHEID aan een aarzeling. Vastbeslotenheid of haast ontneemt er alle GRATIE aan. De FLANEUR maakt gebruik van het vermogen dat niet handelt. Hij streeft geen doel na.
Zonder opzet levert hij zich uit aan de ruimte, die hem 'een knipoog geeft', het 'magnetisme van de volgende straathoek, van een afgelegen plein in de mist, van de rug van een vrouw die voor hem uit loopt'".
uit: 'VITA CONTEMPLATIVA' Koreaans-Duitse filosoof Byung-Chul Han; p. 15
​
​
4 OVERDENKERTJES: INACTIVITEIT en SLAAP/VERVELING
​
Voor poëtische zielen op een zonnige zondag ....
"Zowel de SLAAP als de verveling zijn toestanden van inactiviteit. De slaap is het hoogtepunt van LICHAMELIJKE ONTSPANNING, terwijl de VERVELING het hoogtepunt is van GEESTELIJKE ONTSPANNING.
Walter Benjamin noemt de VERVELING
'een warme grijze doek, die vanbinnen is gevoerd met de gloedvolste, kleurrijkste zijde en waarin we ons wikkelen als we dromen. Zij is de droomvogel die het ei van de ervaring uitbroedt."
​
Uit: Vita Contemplativa, Byung-Chul Han; p. 21
​
​
5 OVERDENKERTJES: INACTIVITEIT is TIJDSINTENSIEF
​
"In een tijdperk van HAAST, waarin alles zo KORTDUREND KORTADEMIG en KORTZICHTIG is geworden, zijn zulke momenten zeldzaam.
Vandaag wint de consumentistische levensvorm, waarin elke behoefte DIRECT moet worden BEVREDIGD, hoe langer hoe meer terrein.
We hebben geen GEDULD om te wachten, om iets langzaam te laten RIJPEN. Het enige wat telt is het effect op de korte termijn, het snelle succes.
Handelingen worden verkort tot reacties. Ervaringen worden verdund tot belevenissen. Gevoelens worden verarmd tot emoties of affecten.
...
De VRIJE TIJD, die de mens de SCHEPPENDE HAND gaf, is uitgestorven.
De scheppende hand handelt niet. Het internet als digitaal bos van bladen berooft ons echter van 'de gave van het luisteren'.
....
Het WACHTEN begint als er niets meer is om op te wachten, zelfs niet het einde van het wachten. ... Wachten wacht nergens op. ...
Het wachten is de geesteshouding van de contemplatief inactieve mens."
Uit: Vita Contemplativa, Byung-Chul Han; p. 22-23
​
​
6 OVERDENKERTJES: INACTIVITEIT en belang van VERVELING
"Zonder inactiviteit is het leven onmogelijk.
Zij is de voorwaarde waaronder dat wat leeft, behouden blijft en gedijt."
Nietzsche
"De verveling is de drempel tot grote daden."
​
Uit: Vita Contemplativa; Byung-Chul Han; p. 25 en p. 30
​
​
​7 OVERDENKERTJES: ​AANDEEL van ZWIJGEN voor de ACTIVITEIT
​
"Pas het ZWIJGEN stelt ons in staat iets *ONGEHOORDS* te zeggen.
De dwang om te communiceren daarentegen leidt tot reproductie van almaar hetzelfde, tot conformisme: 'Het probleem is vandaag de dag niet meer dat we onze mening niet vrij kunnen uiten, maar hoe we vrije ruimtes van eenzaamheid en stilte kunnen creëren, waarin we mogelijk tot de ontdekking komen dat we IETS TE ZEGGEN HEBBEN.
Repressieve krachten hinderen ons niet meer onze mening te geven, integendeel: zij dwingen ons daar juist toe. Wat een OPLUCHTING om een keer NIETS te HOEVEN ZEGGEN en te kunnen zwijgen, want alleen dan hebben we de mogelijkheid iets te CREEEREN wat steeds ZELDZAMER wordt: iets wat daadwerkelijk de moeite waard is gezegd te worden.'
...
De inactiviteit vormt dus de drempel naar een ongehoorde daad."
Uit: Vita Contemplativa; Byung-Chul Han; p. 31 – 32
​
8 OVERDENKERTJES: INACTIVITEIT en CEZANNE
​
"In het landschap van inactiviteit grenst niets zich van het andere af. Niets volhardt in zichzelf of klampt zich aan zichzelf vast. ...
De mens moet een stap terugdoen, willen de dingen in hun eigen glans stralen, bevrijd van de intenties en handelingen waarmee hij ze aan zich onderwerpt.
'De grote baadsters' wordt beschouwd als het mooiste werk van Cézanne. De kunstenaar werkte zeven jaar lang aan he; p. t schilderij en bleef onafgewerkt op het moment van zijn dood.
​
Uit: Vita Contemplativa: Byung-Chul Han; p. 40 ...
​
​