​​​Van kindsbeen af stelde ik me die vraag al: 'Wie ben ik? en vooral Wie wil ik zijn?'
In mijn puberteit klonk die zelfs soms heel heftig. Ik herinner het me nog als de dag van gisteren dat ik in het derde middelbaar bij de psycholoog van het CLB (vroeger PMS) werd geroepen, omdat mijn leraren vonden dat ik te veel piekerde, te veel nadacht.
Zijn geweldige advies klonk indertijd: ‘Je moet minder denken. En als je weer in zulk een piekerfase zit, neem dan een ‘Suske en Wiske’-boek.” En dit zegt niets over de heerlijke strips van Suske en Wiske, maar je kan wel raden dat dit niet het meest bevredigende antwoord was.
In mijn adolescentie werd het wat stabieler, maar nooit voor lang. Ik had een boeiende relatie, twee flinke zonen. En toch bleef de rusteloosheid, de honger naar kalmte en vertrouwen in mezelf wroeten.
Maar wie ging die stillen? Wie was die 'ik' die dit diende klaar te spelen?
Ik ervaar al jaren dat ik ‘vragen stellen’ enorm boeiend vind en dat ik vaak geen klaar en duidelijk antwoord kan vinden. Langzaam heb ik door ervaring, door wijze mensen te ontmoeten, door boeken te lezen geleerd dat twijfel en onzekerheid allemaal bij het leven hoort. Dat het soms kabbelt en soms stormachtig kan zijn en dat je er altijd weer doorheen komt.
En gelukkig maar, een mens is niet te vatten in een aantal kwaliteiten, zowel innerlijk als uiterlijk.
Toch doet de vraag ertoe, want op elk moment stelt het leven je op de proef of dien je mee te deinen. Anders loop je de kans om te breken. Ik houd dus van vragen stellen en bij voorkeur vragen die naar de diepte gaan.
Boeiende mensen op mijn pad!
Gelukkig zijn er op mijn pad mensen, inspirerende mensen, verschenen, die me –
zonder dat zij het goed beseften – een grote invloed op mijn ontwikkeling hadden.
In mijn puberteit waren dat mijn voordrachtleraren. Zij beseften niet hoe ze me via proza en
poëzie de kans gaven om te groeien. Zelfs het Nieuwe Testament was voor mij een eerste
filosofieboek. Door de verhalen werd ik opgetild, werd ik gesterkt in het geloof dat er in mij een vermogen lag dat stevig genoeg was en dat ik zelf verder kon ontwikkelen. Uiteraard mede dankzij boeken en mensen.
Vanuit mijn liefde voor taal koos ik ervoor om leerkracht te worden. Als leraar Nederlands in een secundaire school, met een grote diversiteit, was het soms trial and error. Het idee dat het anders en beter kon, dat er meer diepgang in mijn lesgeven, in mijn coördinatorschap en tijdelijke directiefunctie diende te liggen, was voor mij een drijfveer om te blijven lezen, leren en ontmoeten.
Ik volgde daarom allerlei opleidingen o.a. als mentor van beginnende leraren, projecten om aan verslavingspreventie en weerbaarheid te werken met jongeren, richtte mee de Academie voor Levenskunst op, volgde de trainingen ‘Filosoferen met jongeren’ en ‘Geweldloze communicatie’, studeerde later nog filosofie aan het H.I.W., behaalde het certificaat als Mindfulnesstrainer en ben daarom actief medewerker van de Mindfulnessvereniging vzw. Allemaal vormingen die met bewustzijn te maken hebben.
Enerzijds door het niet te onderschatten belang van taal, want taal geeft betekenis op een genuanceerde wijze. Ik houd van muziek en beeld, en van woorden en zinnen. Ze roepen iets op in mij, willen iets suggereren, zonder het voor mij in te vullen. Tegelijkertijd creëert het verbinding met anderen. De kracht die uitgaat van samen lezen, samen schrijven, samen spreken en samen luisteren, is onschatbaar.
Mede dankzij de pandemie groeide het idee om in groep te gaan lezen. Ik bedoel hier geen boekbesprekingsclub, die uiteraard heel waardevol is. Maar fragmenten uit een inspirerend boek tot je nemen via individuele lectuur en dan in groep hierover uitwisselen. Ik kan je vertellen dat ik niet had kunnen vermoeden, wat de meerwaarde hiervan was voor mezelf en de deelnemers.
Een deelnemer zei: “Hier heb ik weer een therapiesessie van € 75 mee uitgespaard.”
Door het uitwisselen van ideeën in groep,
krijg je inspiratie en ben je soms leerling
en soms meester voor een ander.​
​Dat doet het vertrouwen in je eigen vermogen groeien.
Dat heeft mij gemotiveerd om dit nieuwe initiatief M.I.A. te nemen, voor wie er zin in en tijd voor heeft.
Als we ervan uitgaan dat het leven onvoorspelbaar en uitdagend is, dat de lat erg hoog ligt op het vlak van zelfontwikkeling, carrière, relatie … dan is het heel begrijpelijk dat er bij velen onrust groeit. Dat het zelfvertrouwen in het vermogen om dit allemaal aan te kunnen soms wankelt. Vandaar dat de behoefte aan medicatie of therapie sterk toeneemt. Vaak om te overleven en om aan de eisen van deze tijd te voldoen. Daarbij komt dat de sociale zekerheid deze behandelingen niet allemaal aankan en bovenal dreigen we afhankelijk te worden van externe hulp, terwijl er in ons een potentieel ligt dat misschien meer in zich draagt dan het zelf vermoedt.
Literatuur en wetenschappelijk studies tonen aan dat velen vandaag meer onzekerheid ervaren dan in vorige generaties. En we kunnen er niet omheen dat dit alles impact heeft op ons welzijn, ons welbevinden. De Y- en de Z-generatie zijn in een supersnelle technologisch evoluerende wereld terechtgekomen. Toch ervaren zij ook dezelfde universele en tijdloze behoefte ‘Ik mag er zijn’ en ‘Ik wil ertoe doen’. ​
Ken je ook de behoefte aan tijd en ruimte om los te koppelen, te verstillen, niets te moeten, even niet aan verwachtingen te beantwoorden? Even tijd nemen om jezelf terug te voeden met iets dat niets met efficiëntie en nuttigheid vandoen heeft, maar wel op lange termijn de voedingsbodem vormt voor je actieve leven. ​​​
​
​
​
Nurture your mind with great thoughts,
for you will never go any higher than you think.
Benjamin Disraeli
​
​​​​​​
Hier ligt, volgens mij, een kans die in onze tijd onvoldoende benut wordt.
Zoals Victor Frankl aantoonde, ligt er tussen stimulus en respons een ruimte.
In die ruimte ligt onze kracht om onze respons te kiezen. En in die gekozen respons ligt onze groei en onze vrijheid.
Voor deze mindset kunnen we kiezen!
Wat Connie Palmen van het leven leerde:
“Als je je gevoelens niet begrijpt, dan gaan ze je leven lang met je aan de haal”
Woorden geven kracht wanneer het leven moeilijk doet.
Wat Julian Baggini schreef:
“Als je jezelf opsluit om na te denken, kom je waarschijnlijk tevoorschijn met halfbakken fantasieën, en niet met opzienbarend evolutionaire inzichten. Het is juist de kunst om zelfstandig te denken in samenwerking met anderen, en ons dus niet met de stroom mee te laten voeren, maar de denkkracht van anderen te gebruiken om onze eigen weg te kiezen. “
Woorden van Proust:
“Literatuur is het vruchtbare mirakel van communicatie dat plaatsvindt in eenzaamheid.”
“In het hart van het leesproces gaan we voorbij de wijsheid van de auteur en ontdekken we die van onszelf.”
Emily Dickinson omschreef het zo: “Poëzie is liefdesgekibbel met de wereld.”
Tinneke Beeckman begint haar boekje ‘Ken jezelf’ met:
“Zodra je een tekst rustig en welwillend hebt gelezen, keert het boek terug in je gedachten, maar op een andere manier dan je had voorzien. Tegelijk ben je zelf ook veranderd. Je moet het onverwachte, het nieuwe, het bevreemdende toelaten. Zonder op voorhand gelijkgezindheid op te zoeken. “
​
Mary Midgley zegt dit over de taak van filosofie, maar dit geldt tevens voor literatuur en boeken:
“Filosofie (literatuur) is een soort van LOODGIETERIJ voor de GEEST is. Onze denkbeelden en veronderstellingen zijn als buizen in de muur. Zolang alles goed gaat, moet je de muren niet openmaken en hoef je zelfs niet te weten waar de buizen lopen. Maar is er een lek, dan moet de hamer erin. Dan moet je uitzoeken hoe dat buizensysteem in elkaar zit, waar de verbindingen zijn, hoe het water stroomt en waar het pijnpunt zit. Filosofie (literatuur) doet dat met je gedachten. Als denkbeelden wrijven of botsen, dan is filosofie (literatuur) de hamer.”